Archief van: Warmtepomp

Onderhoud Warmtepomp: wie moet ik hebben?

Als je een warmtepomp laat installeren is het raadzaam te informeren of de installateur ook warmtepomp onderhoud aanbiedt. Dit voorkomt een hoop gedoe wanneer je later problemen krijgt en de installateur van plaatsing niet thuis geeft. We krijgen hier namelijk regelmatig vragen over.

Wanneer er problemen zijn met een warmtepomp komt het regelmatig voor dat dit een gevolg is van slechte installatie of advies. Ervaring leert dat een installateur die een warmtepomp niet zelf heeft geplaatst hierdoor afhoudend is om een oplossing te bieden. Dit in verband met extra kosten voor een klant, die vaak al ontevreden is als gevolg van een probleem met zijn warmtepomp.

Wat ook een mogelijkheid is om de fabrikant te benaderen met de vraag welke installateur in de regio ervaring heeft met zijn product.

Werkzaamheden bij onderhoud aan warmtepomp

Welke onderdelen hebben onderhoud nodig? Een warmtepomp bevat een compressor, maar verder geen bewegende delen of branders. Bij onderhoud wordt het toestel volledig geïnspecteerd en gekeken of het rendement van de warmtepomp nog optimaal is.

Opbouw kosten onderhoud warmtepomp

Allereerst: zorg dat je een onderhoudscontract afsluit met een gespecialiseerd installatiebedrijf. Het is goedkoper om jaarlijks een vast bedrag voor onderhoud te betalen, dan ineens te moeten betalen wanneer er echt iets stuk is. Ook omdat wanneer je geen onderhoud laat uitvoeren, de pomp minder efficiënt zal gaan werken.

Ieder installatiebedrijf hanteert eigen tarieven voor warmtepomp onderhoudscontracten. Het bedrag is opgebouwd uit de volgende onderdelen:

• Voorrijdkosten
• Uurloon monteur
• Materiaalkosten (gereedschap, dus geen onderdelen voor warmtepomp)

Collectief onderhoudscontract warmtepomp

Er zijn wijken waar alle huizen zijn uitgerust met een warmtepomp. In die gevallen adviseren wij om collectief op zoek te gaan naar een specialist voor onderhoudswerkzaamheden, die tevens de prestaties van de warmtepompen monitort en op peil houdt. Dit kan soms zelfs op afstand.

Met andere woorden: hoeveel energie kost het om warmte uit bijvoorbeeld de grond om te zetten in warmte voor in huis? Het bijzondere van een warmtepomp is dat deze met relatief weinig energie veel warmte kan verplaatsen. Het rendement van een warmtepomp is daardoor (zo goed als altijd) hoger dan 100%.

Rendement warmtepomp: wat betekent COP?

De term voor het rendement van een warmtepomp is COP. Dit staat voor Coefficient Of Performance (in het Nederlands: prestatiecoëfficiënt). Een COP van 4,5 betekent dat de warmtepomp met 1 kWh energie 4,5 kWh aan warmte kan leveren. Hoe hoger de COP, hoe lager de kosten voor energieopwekking en des te beter het rendement.

Een hoge COP wordt niet alleen bepaald door de warmtepomp. Ook de temperatuur van de vloeistof die wordt opgepompt en de gewenste temperatuur in het te verwarmen object spelen een rol. Hoe kleiner het verschil tussen de vloeistoftemperatuur en de gewenste temperatuur, des te hoger de COP. Dat is de reden dat een warmtepomp vaak wordt gebruikt voor een lage temperatuur verwarmingssysteem van 35 graden Celsius (vloerverwarming).

De COP van alle merken warmtepompen wordt in Nederland gemeten en getest door TNO. Hierbij hanteren zij standaard een brontemperatuur van nul en een doeltemperatuur van 35 graden Celsius. Bij alle merken ligt de gemeten COP tussen 4 en 6, terwijl theoretisch een COP van 8 mogelijk is. Het rendement is dus nog lang niet optimaal.

Wat is van invloed op de COP?

Het rendement van een warmtepomp is van verschillende factoren afhankelijk. Deze aan- of afwezigheid van deze factoren zijn ook bepalend in het feit of het wel een goed idee is te investeren in een warmtepomp. Wellicht zorgt investeren in een andere maatregel voor een hoger rendement. Hieronder zetten we er een aantal op een rij:

1. Het type warmtepomp.
2. De dimensies van de warmtecollectoren.
3. De temperatuur van de warmtebronnen (Seasonal Performance Factor ofwel SPF).
4. Ook wanneer vloerverwarming wordt afgedekt met hout of tapijt, daalt het rendement.
5. Daling van de gemiddelde jaartemperatuur van een bron (vooral wanneer de bron te klein is, of wanneer er te veel warmtepompen gebruik maken van dezelfde bron).
6. De radiatoren waarop de warmtepomp wordt aangesloten. Als dit oorspronkelijk radiatoren voor een gasgestookte cv-installatie zijn, werken deze het beste bij een aanvoertemperatuur van 60 graden Celsius. Een warmtepomp levert doorgaans 35 graden Celsius.
7. Bij vloerverwarming dienen voor een hoge COP de buizen zo’n 10 cm van elkaar te worden gelegd.
8. Een conventionele warmtepomp heeft een compressor die slechts in één stand zijn werk doet. Warmtepompen met twee in plaats van één compressor zijn energiezuiniger. Er zijn ook elektronisch gestuurde compressors die hard en zacht kunnen.
9. De isolatiewaarde van woning of bedrijfspand.

Let op

• Verwar de COP niet met een thermodynamisch rendement. Dit laatste betreft de omzetting van warmte-energie in arbeid, niet de verplaatsing ervan.
• Een COP van 3,5 betekent dat de warmtepomp een rendement behaalt van 350%. Dit betekent echter niet dat de pomp 350% goedkoper is dan een ander verwarmingssysteem. Het zegt alleen iets over de hoeveelheid energie die het kan halen uit één kWh elektriciteit. De verhouding tussen de gas- en elektriciteitsprijs bepaalt wat het uiteindelijke rendement in euro’s zal zijn.

Om het kookpunt van de vloeistof te verhogen en verlagen wordt de druk respectievelijk verhoogd en verlaagd. Het verhogen van de druk geschiedt door middel van een elektrisch aangedreven compressor. Om de druk te laten zakken is een warmtepompsysteem uitgerust met een turbine of smoorventiel.

Het proces van verdampen, comprimeren, transporteren, condenseren en expanderen wordt ook toegepast in de koelkast. Hierbij wordt de warmtepomp gebruikt om warmte aan het interieur van de koelkast te onttrekken. Aan de achterzijde van de koelkast wordt de warmte afgegeven aan de omgevingslucht.

Een warmtepomp die een woning verwarmt, werkt volgens hetzelfde principe maar dan omgekeerd: er wordt warmte aan een bron (lucht, water, grond) onttrokken, om die vervolgens via een warmtewisselaar af te geven aan water in het gesloten cv-circuit (meestal lagetemperatuurverwarming in wanden en vloeren).

Voor warm tapwater wordt de warmte afgegeven aan water in een voorraadvat (boiler). Bij te weinig vermogen wordt deze veelal extra verwarmd door middel van elektriciteit, gas of zonne-energie.

Er zijn vier verschillende soorten warmtepompen: lucht-water -, lucht-lucht -, grond-water – en water-water warmtepompen. Vergeleken met het gebruik van gasgestookte installaties zorgen alle soorten pompen voor lagere energiekosten en minder milieuvervuiling.

Werking van een elektrisch aangedreven warmtepomp:

Hieronder leggen we stap voor stap uit hoe een warmtepomp werkt. In dit geval heeft de warmtepomp een elektrisch aangedreven compressor die zorgt voor mechanische energie. Als koudemiddel wordt een vloeistof gebruikt die al bij lage temperatuur kookt.

1. Verdamper

In de verdamper raakt de vloeistof onder lage druk aan de kook. De benodigde warmte hiervoor wordt aan de omgeving onttrokken. De dampen die ontstaan worden door de elektrisch aangedreven compressor uit de verdamper gezogen. De compressor regelt de druk in de verdamper, wat bepalend is voor de temperatuur waarbij warmte wordt onttrokken aan de omgeving.

2. Compressor

Het gasvormige koudemiddel wordt door de compressor samengeperst. De hete damp stroomt daardoor naar de condensor.

3. Condensor

De damp stroomt de condensor in. De warmte wordt afgegeven aan de relatief koude wand van de warmtewisselaar. Tijdens dit proces verandert het gas weer in vloeistof (condens), dat aan de onderzijde wegstroomt naar een smoorventiel.

4. Smoorventiel

Via het smoorventiel stroomt de condens naar een ruimte waar de druk aanzienlijk lager is. Door afkoeling wordt het weer een vloeistof, waarna het proces opnieuw kan beginnen.

Vereiste aanpassingen bij installatie warmtepomp

Dit is afhankelijk van het type woning of bedrijfsgebouw. In bestaande bouw is meestal een lucht-lucht of lucht-water (hybride) warmtepomp de betere optie. Deze kunnen relatief eenvoudig worden aangelegd. Deze worden vaak vlakbij de cv-ketel geplaatst. En er moet ruimte zijn voor een buitenunit. Een grondgebonden warmtepomp zorgt voor meer aanpassingen. In bestaande bouw is dit alleen een optie bij een flinke verbouwing.

Investering voor een warmtepomp

De investering varieert enorm. Hybride warmtepompen vallen in de goedkoopste klasse. Hierbij moet je denken aan €5000,- of meer. Warmtepompen die gebruik maken van de energie in grondwater zijn het duurst. Dit kan variëren van €10.000 tot wel €30.000. Wat de voordeligste oplossing is in jouw situatie is afhankelijk van de mogelijkheden die je woning of bedrijfspand biedt.

Opbrengst van een warmtepomp

De besparing op energiekosten varieert enorm. Bij een grondgebonden warmtepomp heb je bijvoorbeeld helemaal geen gasaansluiting meer nodig. Een hybride systeem, maakt nog wel gebruik van bijverwarming d.m.v. een cv-ketel.  De gasbesparing ligt hier rond de 60%. De elektriciteitskosten daarentegen stijgen wel. Deze stijging zou je kunnen opvangen door het plaatsen van zonnepanelen.

Subsidies voor warmtepompen

Sinds 2016 is er subsidie vanuit de overheid voor warmtepompen. Kijk op ons artikel over warmtepomp subsidie voor meer informatie. Er zijn subsidies variërend van €1000,- tot wel €2500,-

Wanneer kiezen voor een warmtepomp?

De meeste kiezen bij nieuwbouw voor een water-water warmtepomp. Het slaan van de put is dan veel eenvoudiger, er kan ruimte worden ingetekend voor de warmtepomp en er kunnen direct LTV-leidingen en radiatoren worden aangelegd. Bovendien zijn nieuwbouwhuizen standaard goed tot zeer goed geïsoleerd, wat een vereiste is als het gaat om lagetemperatuurverwarming.

Bij bestaande bouw wordt vaak gekozen voor een hybride warmtepomp. Je kunt hiervoor kiezen als je flink gaat verbouwen of als je cv-ketel aan vervanging toe is.

Een water-water warmtepomp aanleggen in een bestaande woning is vaak af te raden:

• Rondom het huis zijn ingrijpende werkzaamheden nodig, zoals het graven van (zeer) diepe putten;
• De bestaande radiatoren zijn niet geschikt voor lagetemperatuurverwarming en dienen vervangen te worden;
• Een warmtepomp is ongeveer zo groot als een Amerikaanse koelkast en neemt dus flink wat ruimte in;
• De isolatie en ventilatie in je woning dient op de lagetemperatuurverwarming te worden aangepast. Oude huizen voldoen vaak niet aan de randvoorwaarden voor een goed renderend warmtepompsysteem;
• Andere types warmtepompen zijn wel geschikt, zoals hybride warmtepompen.

Waar moet je op letten?

• Zorg dat de warmtepomp in een afgesloten ruimte wordt geplaatst en neem maatregelen om het geluidsniveau te reduceren (isolatie in de ruimte zelf, flexibele slangaansluitingen;
• Warmtepompen zijn niet geschikt om je woning snel te verwarmen. Het is de bedoeling dat je woning of pand dag en nacht gelijkmatig warm blijft, met minimale schommelingen. De capaciteit van de warmtepomp moet ruim voldoende zijn: is de capaciteit te laag, dan moet de compressor te hard werken waardoor het elektraverbruik stijgt;
• Een extra verwarmings- of warmwaterinstallatie kan bijspringen wanneer je toch meer behoefte aan warmte heeft. Dit gaat wel ten koste van het hoge rendement. Bijverwarmen op elektriciteit is het duurst, bijverwarmen op gas is dan voordeliger (mits je gebruik maakt van een HR-ketel).