Veel mensen vragen zich af hoe een warmtepomp werkt. De precieze werking verschilt per type. Hier lees je een zo eenvoudig mogelijke uitleg: het systeem neemt lage temperaturen op bij een bron, transporteert de warmte naar een andere plek en geeft de warmte daar af bij een hoge temperatuur. Meestal wordt een vloeistof bij lage temperatuur verdampt en afgevoerd, waarna de damp elders wordt gecondenseerd.
Om het kookpunt van de vloeistof te verhogen en verlagen wordt de druk respectievelijk verhoogd en verlaagd. Het verhogen van de druk geschiedt door middel van een elektrisch aangedreven compressor. Om de druk te laten zakken is een warmtepompsysteem uitgerust met een turbine of smoorventiel.
Het proces van verdampen, comprimeren, transporteren, condenseren en expanderen wordt ook toegepast in de koelkast. Hierbij wordt de warmtepomp gebruikt om warmte aan het interieur van de koelkast te onttrekken. Aan de achterzijde van de koelkast wordt de warmte afgegeven aan de omgevingslucht.
Een warmtepomp die een woning verwarmt, werkt volgens hetzelfde principe maar dan omgekeerd: er wordt warmte aan een bron (lucht, water, grond) onttrokken, om die vervolgens via een warmtewisselaar af te geven aan water in het gesloten cv-circuit (meestal lagetemperatuurverwarming in wanden en vloeren).
Voor warm tapwater wordt de warmte afgegeven aan water in een voorraadvat (boiler). Bij te weinig vermogen wordt deze veelal extra verwarmd door middel van elektriciteit, gas of zonne-energie.
Er zijn vier verschillende soorten warmtepompen: lucht-water -, lucht-lucht -, grond-water – en water-water warmtepompen. Vergeleken met het gebruik van gasgestookte installaties zorgen alle soorten pompen voor lagere energiekosten en minder milieuvervuiling.
Werking van een elektrisch aangedreven warmtepomp:
Hieronder leggen we stap voor stap uit hoe een warmtepomp werkt. In dit geval heeft de warmtepomp een elektrisch aangedreven compressor die zorgt voor mechanische energie. Als koudemiddel wordt een vloeistof gebruikt die al bij lage temperatuur kookt.
1. Verdamper
In de verdamper raakt de vloeistof onder lage druk aan de kook. De benodigde warmte hiervoor wordt aan de omgeving onttrokken. De dampen die ontstaan worden door de elektrisch aangedreven compressor uit de verdamper gezogen. De compressor regelt de druk in de verdamper, wat bepalend is voor de temperatuur waarbij warmte wordt onttrokken aan de omgeving.
2. Compressor
Het gasvormige koudemiddel wordt door de compressor samengeperst. De hete damp stroomt daardoor naar de condensor.
3. Condensor
De damp stroomt de condensor in. De warmte wordt afgegeven aan de relatief koude wand van de warmtewisselaar. Tijdens dit proces verandert het gas weer in vloeistof (condens), dat aan de onderzijde wegstroomt naar een smoorventiel.
4. Smoorventiel
Via het smoorventiel stroomt de condens naar een ruimte waar de druk aanzienlijk lager is. Door afkoeling wordt het weer een vloeistof, waarna het proces opnieuw kan beginnen.
Vereiste aanpassingen bij installatie warmtepomp
Dit is afhankelijk van het type woning of bedrijfsgebouw. In bestaande bouw is meestal een lucht-lucht of lucht-water (hybride) warmtepomp de betere optie. Deze kunnen relatief eenvoudig worden aangelegd. Deze worden vaak vlakbij de cv-ketel geplaatst. En er moet ruimte zijn voor een buitenunit. Een grondgebonden warmtepomp zorgt voor meer aanpassingen. In bestaande bouw is dit alleen een optie bij een flinke verbouwing.
Investering voor een warmtepomp
De investering varieert enorm. Hybride warmtepompen vallen in de goedkoopste klasse. Hierbij moet je denken aan €5000,- of meer. Warmtepompen die gebruik maken van de energie in grondwater zijn het duurst. Dit kan variëren van €10.000 tot wel €30.000. Wat de voordeligste oplossing is in jouw situatie is afhankelijk van de mogelijkheden die je woning of bedrijfspand biedt.
Opbrengst van een warmtepomp
De besparing op energiekosten varieert enorm. Bij een grondgebonden warmtepomp heb je bijvoorbeeld helemaal geen gasaansluiting meer nodig. Een hybride systeem, maakt nog wel gebruik van bijverwarming d.m.v. een cv-ketel. De gasbesparing ligt hier rond de 60%. De elektriciteitskosten daarentegen stijgen wel. Deze stijging zou je kunnen opvangen door het plaatsen van zonnepanelen.
Subsidies voor warmtepompen
Sinds 2016 is er subsidie vanuit de overheid voor warmtepompen. Kijk op ons artikel over warmtepomp subsidie voor meer informatie. Er zijn subsidies variërend van €1000,- tot wel €2500,-
Wanneer kiezen voor een warmtepomp?
De meeste kiezen bij nieuwbouw voor een water-water warmtepomp. Het slaan van de put is dan veel eenvoudiger, er kan ruimte worden ingetekend voor de warmtepomp en er kunnen direct LTV-leidingen en radiatoren worden aangelegd. Bovendien zijn nieuwbouwhuizen standaard goed tot zeer goed geïsoleerd, wat een vereiste is als het gaat om lagetemperatuurverwarming.
Bij bestaande bouw wordt vaak gekozen voor een hybride warmtepomp. Je kunt hiervoor kiezen als je flink gaat verbouwen of als je cv-ketel aan vervanging toe is.
Een water-water warmtepomp aanleggen in een bestaande woning is vaak af te raden:
- Rondom het huis zijn ingrijpende werkzaamheden nodig, zoals het graven van (zeer) diepe putten;
- De bestaande radiatoren zijn niet geschikt voor lagetemperatuurverwarming en dienen vervangen te worden;
- Een warmtepomp is ongeveer zo groot als een Amerikaanse koelkast en neemt dus flink wat ruimte in;
- De isolatie en ventilatie in je woning dient op de lagetemperatuurverwarming te worden aangepast. Oude huizen voldoen vaak niet aan de randvoorwaarden voor een goed renderend warmtepompsysteem;
- Andere types warmtepompen zijn wel geschikt, zoals hybride warmtepompen.
Waar moet je op letten?
- Zorg dat de warmtepomp in een afgesloten ruimte wordt geplaatst en neem maatregelen om het geluidsniveau te reduceren (isolatie in de ruimte zelf, flexibele slangaansluitingen;
- Warmtepompen zijn niet geschikt om je woning snel te verwarmen. Het is de bedoeling dat je woning of pand dag en nacht gelijkmatig warm blijft, met minimale schommelingen. De capaciteit van de warmtepomp moet ruim voldoende zijn: is de capaciteit te laag, dan moet de compressor te hard werken waardoor het elektraverbruik stijgt;
- Een extra verwarmings- of warmwaterinstallatie kan bijspringen wanneer je toch meer behoefte aan warmte heeft. Dit gaat wel ten koste van het hoge rendement. Bijverwarmen op elektriciteit is het duurst, bijverwarmen op gas is dan voordeliger (mits je gebruik maakt van een HR-ketel).
Dag mevrouw of mijnheer,
Ik hoop dat ook ik u een paar vragen mag stellen.
Wij willen onze 26 jaar oude Nefit Ecomline laten vervangen door een modulerende warmtepomp met bodembronnen. Het afgiftesyteem van ons huis is volledig vloerverwarming. De ketelthermostaat staat het jaar rond op 35 graden.
Mijn vragen.
A) Dienen – voor een toereikende flow en niet vanwege condens bij koelen – de 28 mm dunwandige stalen buizen tuseen de cv ketel en de verdeler vervangen te worden door buisleidingen met een grotere diameter ?
B) Geldt ook voor de open (11 groepen) verdeler van de vloerverwarming dat die om dezelfde reden beter vervangen kan worden door een gesloten exemplaar zonder thermostaatkraan?
C) Ook wat betreft de circulatiepomp is een goede keuze maken mij nog niet helder. Daarom mijn vraag of in uw ogen een extra circulatiepomp – dus buiten de circulatiepomp die in de warmtepomp zit- zinvol is.
Bedankt dat u lezers de mogelijkheid geeft om vragen te stellen
Beste,
De installatie en het afgifte systeem moet wel berekend worden. Schatten is echt onvoldoende met een warmtepomp, dat geeft altijd problemen. Een goede warmteverliesberekening en een installatieberekening zijn nodig. Een goed ontwerp is belangrijk om het gewenste comfort te halen.
A. 28 mm was voldoende in het gebruik bij 35 gr C. Helaas wil dat niet zeggen dat het voldoende is bij de minimale ontwerptemperatuur. Mogelijk is het te klein.
B. Het is meestal het geval dat de verdeler inderdaad vervangen moet worden, en als je wilt kunnen koelen moet dat sowieso. Een menginjectieunit die standaard voor vloerverwarming gebruikt wordt is niet geschikt.
C. Extra circulatie pompen zijn zinvol als er met verschillende systeemgroepen gewerkt wordt. Een circulatiepomp in serie met de pomp in het verwarmingstoestel is meestal geen goed idee, daar hoort een open verdeler tussen te zitten.
Met vriendelijke groet,
Abel
Hartelijk dank voor uw supersnelle antwoord mijnheer. Ik ga er mijn voordeel mee proberen te doen
Wat is de eindtemperatuur van een warmtepomp alsmede de max. begin temperatuur na de warmte overdracht via de warmte wisselaar. Waarom deze vraag.
De oude konvektor putten hebben een hoge watertemperatuur nodig i.v.m. de natuurlijke luchtstroom, of deze moeten vervangen worden door konvektoren met een groter V.O.
Vloerverwarmings systemen die werken op het z.g. mengsysteem hebben ook een hoge watertemperatuur nodig, deze werken op een mengverhouding van 1:5.
Van beide bovenstaande systemen zijn er nog velen in Nederland.
Hier moet ook aandacht aan besteed worden.
Met vriendelijke groet,
H.H. Brandse
Beste,
Een warmtepomp is inderdaad alleen geschikt als de woning is voorzien van een lage temperatuur afgifte systeem.
Elk op hoge temperatuur ontworpen systeem zal niet geschikt zijn. Dit geldt bijna voor elk systeem waar nu een cv-ketel gebruikt wordt. Sommige van deze systemen kunnen worden aangepast naar lage temperaturen. De kosten hiervoor zullen afhangen van de mogelijkheden maar houdt meestal het vervangen of aanpassen van vloerverwarmingsunits en radiatoren in. Ook vervangen van beglazing en extra isolatie zijn soms noodzakelijk evenals het vergroten van de toevoerleidingen.
Een lage temperatuur systeem is meestal berekend met maximale watertemperaturen van zo’n 35 graden.
Met vriendelijke groet,
Abel
ik wil vloerverwarming aanleggen in mijn 1920 huis nu nog zonder isolatie maar de vloer gaat er helemaal uit en wordt extra geisoleerd is het mogelijk om een warmtepomp te gebruiken puur alleen voor deze vloerverwarming en zo ja wat adviseert u mij ?
Beste Erik,
Een goed begin, maar om het comfortabel te houden met alleen vloerverwarming zal je ook minimaal HR++ glas, muur en dakisolatie moeten toepassen. Alleen vloerisolatie is niet voldoende. Als je dit in fases wilt doen zou ik de vloerverwarmingsunit in HT uitvoering nemen (met ombouwmogelijkheid voor LT) en extra warmte-elementen bij de ramen houden. De warmtepomp kan natuurlijk de vloer doen, maar ik zou dat uitstellen tot de isolatie op peil is.
Met vriendelijke groet,
Abel
dank voor de snelle reactie, u heeft mij hier geweldig mee geholpen.isolatie van glas en spuw en dak is al gedaan .nu alleen de vloer nog icm de vloerverwarming met warmtepomp.
deze wil ik na plusminus 7 jaar vervangen voor een komplte set zodat het hele huis kan draaien op een warmtepomp icm de zonnepanelen die al op dak liggen
Hallo,
Het wordt denk ik tijd dat mijn huidige ketel, AWB Thermomaster 23.29WT VR-ketel), na 24 jaar zonder problemen gefunctioneerd te hebben (zelfs niet 1 onderhoudsbeurt), met pensioen gaat.
Nu lees ik over een HR-ketel i.c.m. een warmtepomp en daarbij, vanwege de stijgende elektriciteitskosten, zonnepanelen. Maar dan praat je toch over een investering die je nooit terugverdiend?
Als ik alleen de HR-ketel koop die het beste uit de test van de Consumentenbond komt ben ik toch veel goedkoper uit lijkt mij, of reken ik nu helemaal fout?
Hopelijk kan iemand mij hier iets over zeggen. Bij voorbaat dank.
Henry
Beste Henry
Wat het belangrijkste is om te weten is wat de huidige energiestaat van je woning is en in hoeverre je deze wilt verduurzamen.
De gemakkelijkste en goedkoopste oplossing is om je huidige ketel te vervangen door een nieuwe ketel. Deze zal zuiniger zijn en ook voorbereid moeten zijn voor toekomstige uitbreiding met bijvoorbeeld een warmtepomp of zonnepanelen. Dit in combinatie met het goed isoleren van de woning levert al een flink besparing op.
Een volgende oplossing is gedeeltelijk verduurzamen. Je kunt dan bijvoorbeeld een cv-ketel aanschaffen in combinatie met een warmtepomp. Deze hybride oplossing hoeft niet noodzakelijk duur te zijn en je kunt tegelijkertijd aardig besparen op je energierekening.
Wil je helemaal van het gas af, dan is de investering is een stuk groter dan bij bovengenoemde oplossingen.
Vergeet niet dat er subsidies voor investeringen in warmtepompen beschikbaar zijn die de investering een stuk lager maken.
De eerste stap zou zijn om een installateur samen met jou de woning te ‘scannen’ op energiebehoefte, energiegebruik en mogelijkheden tot verduurzamen.
Op basis hiervan en het beschikbare budget kan dan een keuze worden gemaakt.
Met vriendelijke groet,
Abel
Beste
ik heb een pand waar in meerdere vertrekken een vloerverwarming verdeler zit! ( 9x) elk vertrek krijgt een ruimte thermostaat met een thermisch regelventiel voor de verdeler.
eerst draait de hele installatie nog op de cv ketel maar de bedoeling is om later over te gaan op een warmte pomp. mijn vraag is moet ik vanaf elke verdeler ook een thermostaat kabel trekken naar de ketel of kan ik deze laten draaien op de ketel thermostaat continu zodat ik alleen maar de klep hoef te schakelen voor de verdeler! ook zit er bij elke verdeler een pomp unit ( deze is afkoppelbaar) moet ik bij een warmtepomp deze weg halen of mag deze blijven zitten.
mvg Koen
Beste Koen,
In deze situatie zou ik kiezen voor een weersafhankelijke voorgeregeling. Afhankelijk van de buitentemperatuur zal er een bepaalde aanvoer temperatuur gekozen worden die hoog genoeg moet zijn om de warmte te leveren die de units nodig hebben. Een dag/nacht regeling is daarmee ook centraal te maken. Het afstellen en inregelen van zo’n installatie zal moeten gebeuren door een installatiebedrijf. Laat ook voordat je overstapt op een warmtepomp controleren of de vloerverwarmingsunits en de leidingen dit aankunnen.
Met vriendelijke groet,
Abel
Bedien je een warmtepomp met een thermostaat?
Beste Kelly,
Je bedient de verwarming van de woning met een thermostaat. Het maakt geen verschil of de verwarming door een warmtepomp, cv-ketel of combinatie hiervan gedaan wordt.
Met vriendelijke groet,
Abel
Beste Abel,
In de praktijk moet ik intussen concluderen dat een dB van 40 nog ver weg ligt. Laat staan 20 dB. ( VW debacle?). Mijn lucht/water warmtepomp produceert op alle waarden tussen de 61 en 72 dB in plaats van de beloofde 40 dB ( 1 mtr. 7+/<37). Gevolg is dat de hele buurt me op de nek springt en ik in een onmogelijke spagaat ben beland. Vervangen van onderdelen biedt geen oplossing. Wat kan ik nog doen?
Beste Rien,
In de technische documentatie kan je de geluidsdruk voor de buitenunit terugvinden. Als de geluidsdruk hoger is dan die waarde kan je de fabrikant aanspreken. In sommige gevallen kan je bouwkundige geluidswering plaatsen, meestal is dat echter niet mogelijk. Het blijft altijd een lastig geval met geluidsproblemen.
Met vriendelijke groet,
Abel
Ja en dan mag je blij zijn dat als je toevallig in een tussenwoning woont en je linker en rechterbuurman hebben ook zo’n lawaaiapparaat waar jij last van hebt je niet buiten wil gaan zitten want het is dan niet om te harden.
Een warmte pomp kan alleen op een afgelegen plaats gebruikt worden dan heb je er zelf last van maar dat is niet erg. Het is je eigen lawaai dus !
Conclusie: voor de overgrote meerderheid is een warmtepomp geen goede oplossing ! Te veel lawaai produceren tast ons leefklimaat aan en dat wil niemand !
Beste Wim,
In de praktijk zien we dat dit slechts incidenteel voor geluidsoverlast zorgt. Geluidsoverlast wordt voorkomen door te kiezen voor een passende A-merk warmtepomp en door deze te laten installeren door een specialist. In gevallen waar hinder is ontstaan kan de overlast beperkt worden door de buitenunit op zwaardere trillingsdempers te plaatsen of door een speciale omkasting te maken. Ook zijn er inmiddels veel fabrikanten die een speciale nachtstand hebben waarmee de warmtepomp tijdens de nacht minder toeren maakt.
Met vriendelijke groet,
Abel
Hoeveel geluid maakt een lucht-lucht warmtepomp en is dit een constant geluid?
Koelt een lucht- warmtepomp net zo goed als een water-waterpomp in de zomer?
Beste Rian,
Warmtepompen zijn over het algemeen zeer stil. Een lucht-lucht warmtepomp produceert ca. 20 tot 40 dB afhankelijk van het merk en type. Dat geluid is afhankelijk van de inzet welke het toestel moet leveren. Het voordeel van een water-water warmtepomp is dat er mogelijkheid bestaat tot passieve koeling wat voordeliger is dan actieve koeling. Voor een advies op maat zou ik je willen adviseren om een installateur te benaderen.
mvg,
Jaap
Adviseur Abel&co
Een Daikin luchtwarmte waterpomp, met decibel 60, en dan twee buitenunits vlak bij elkaar op at dak. Slaapkamer onder dit platte dak.Dat zou onze nieuwe situatie worden.
Kan de buiten unit bij schuur?
Beste Conny,
Dat ligt aan de afstand tussen binnen- en buitenunit. Er zit wel een maximum aan deze afstand, en deze is ook afhankelijk van je situatie. Degene die de offerte genaakt heeft zal dat ook kunnen inschatten.
Met vriendelijke groet,
Abel
In antwoord op Gilde.
Dat is geen probleem.
Kunnen vloerverwarming en boiler samen op dezelfde warmte pomp?